Acupunctuur bij pijn

Wat is pijn?

Pijn is vaak een waarschuwing van je lichaam om aan te geven dat er iets mis is. Pijnzintuigen of nociceptoren zijn vrije zenuwuiteinden. Ze komen voor in de huid, gewrichtskapsels, beenvliezen en rond bloedvatwanden. Ze reageren op extreme temperaturen, mechanische beschadiging of opgeloste chemische stoffen. Dat kunnen ook stoffen zijn die door beschadigde cellen worden afgegeven.

Er bestaat snelle (of stekende) pijn, maar ook trage (of brandende en schrijnende) pijn. Deze verschillende vormen worden door verschillende soorten zenuwvezels naar de hersenen geleid. Soms wekt zo’n signaal een reflex op. Je trekt bijvoorbeeld snel je hand terug, als het water uit de kraan te heet is.

Pijn die in een bepaald gebied van het lichaam wordt gevoeld, geeft niet altijd aan waar het probleem zit, omdat de pijn vanuit een ander gebied kan uitstralen als gebieden door dezelfde ruggemergszenuwen worden geïnnerveerd.

Er bestaat ook neurogene pijn. Die is het gevolg van afwijkingen in de zenuwen, ruggenmerg of hersenen. Deze pijn doet zich meer voor als een branderig of tintelend gevoel of als overgevoeligheid voor aanraking en koude. Ook postherpetische neuralgie, d.w.z. pijn als gevolg van gordelroos, is een vorm van neurogene pijn.

Tot slot, bestaat er ook psychogene pijn. Een aanhoudende pijn terwijl er sprake is van een psychische stoornis. Pijn is zelden uitsluitend psychogeen. Maar in dit geval staat de pijn soms niet in verhouding met wat de meeste mensen met dezelfde aandoening aangeven.

Het vermogen om pijn te verdragen, hangt in het algemeen af van stemming, persoonlijkheid en externe omstandigheden. En hangt ook samen met je leeftijd.

De behandeling van pijn

Vaak is het wegnemen van de oorzaak, een onderliggende ziekte of beschadiging, de beste oplossing voor pijn. Daarnaast kunnen pijnstillers helpen in de tijd tot genezing.

Echter, niet voor alle ervaren pijnen wordt een oorzaak gevonden. Of is een westers medische oplossing voorhanden. En bij sommige gevallen van pijn, zoals chronische pijn, is het ook wenselijk om te kunnen behandelen zonder geneesmiddelen. Acupunctuur is een voorbeeld van zo’n behandelmethode.

Pijn in de ogen van je acupuncturist

Pijn in Traditionele Chinese Geneeskunde (TCG) is altijd een blokkade van de vrije stroom van Qi, ofwel ‘energie’. En afhankelijk van het soort pijn, soms ook van ‘Xue’, het ‘Bloed’ (wat ook weer niet precies hetzelfde is als bloed).

Het maakt daarbij niet uit om wat voor pijn het gaat: hoofdpijn, buikpijn, menstruatiepijn, gewrichtspijn, rugpijn, spierpijn, oorpijn, tandpijn, emotionele pijn, reumatische pijn etc.

En de oplossing is dan ook altijd het vrijmaken (ofwel ‘uitdreggen’) van de meridianen en de vrije stroom van energie bevorderen.

Daarvoor kies je als acupuncturist punten op de aangedane meridianen en soms ook ‘Ashi’, dat wil zeggen pijnpunten in het betrokken gebied. Deze Ashi punten kunnen overeenkomen met de triggerpoints die een fysiotherapeut kiest in een dry needling behandeling. Verder kan je verder weg gelegen punten gebruiken die als functie hebben, de Qi in het lichaam te bewegen.

Daarnaast is het ook altijd belangrijk om de onderliggende oorzaak, mee te behandelen. Binnen acupunctuur is er eigenlijk altijd een diagnose voor pijn. Een pijn zoals hoofdpijn kan al 8 verschillende diagnoses hebben, waarbij er dus telkens een ander behandelprincipe geldt en andere meridianen en acupunctuurpunten van toepassing zijn voor de behandeling.

Oorzaken van pijn volgens TCG

Voor de genoemde lokale stagnatie van de Qi (en Xue), en dus voor pijn, zijn er binnen het concept van acupunctuur verschillende mogelijke oorzaken:

• Er kunnen tekorten zijn, waardoor er niet genoeg Qi of Xue is om in het betrokken gebied te stromen.
• Er kunnen factoren zijn die een blokkade vormen, zodat de Qi niet vrij kan stromen. Dat kunnen factoren van buitenaf zijn, zoals een virus waardoor je spierpijn of hoofdpijn ervaart tijdens griep, maar ook ‘blokkerende’ factoren die van binnenuit gevormd worden. Bijvoorbeeld door bepaalde dieetgewoonten of door stress of door hevige of langdurige (onderdrukte) emoties.
• En natuurlijk bestaan er ook factoren zoals (verkeerde) houding, RSI, verwondingen, blessures en dergelijke.

Een acupuncturist zal dus ook als de situatie er om vraagt, leefstijl adviezen geven, interne energetische orgaandisbalansen meenemen in de behandeling, tips voor diepere ontspanning of betere houding geven en indien nodig, doorverwijzen.

Andere TCG-behandelvormen

Naast het plaatsen van naaldjes, kan je acupuncturist ook andere dingen doen om de vrije stroom van Qi en Xue weer goed op gang te krijgen. Bijvoorbeeld (okyu) moxa gebruiken, waarbij gedroogd artemisia kruid wordt gebrand op of in de buurt van de huid. De warmte die het kruid afgeeft, dringt diep in het lichaam en heeft effect op de lokale doorbloeding, het immuunsysteem en aanmaak van bloedcellen. Het gebruik van een TDP/moxa lamp tijdens de behandeling. Of toepassen van cupping, waarbij met glazen of plastic cups een vacuüm op de huid wordt gecreëerd. Dit zorgt voor een verbeterde Qi en bloedcirculatie in het gebied. En als je therapeut ervoor is opgeleid, kan Tuina massage – een massagetechniek die deel uit maakt van TCG - ook helpen bij bepaalde vormen van pijn.

De Balans Methode van Dr. Tan

Er bestaan ook andere acupunctuurstijlen die kunnen worden toegepast bij pijn. Een bekende methode is de Balansmethode van Dr. Tan. In plaats van lokale acupunctuurpunten te gebruiken, verlicht je de pijn door meridianen met elkaar te balanceren.

Je kunt daarbij het meridiaan-netwerk zien als een netwerk van verbindingen door het hele lichaam, dat zorgt voor voeding en functie van alle lichaamsdelen en weefsels. Zo kan je door acupunctuurpunten ver van de pijn, toch de pijn genezen. De methode werkt onder andere met projectie (gespiegeld en omgekeerd gespiegeld). Pijn aan bijvoorbeeld het linker heupgewricht kan verholpen worden met behandeling van de rechterheup, linker of rechter enkel en linker- of rechterpols. En balanssystemen op basis van relaties tussen meridianen.

Het voordeel van deze methode is dat er meteen pijnverlichting is en er geen naaldjes in het pijngebied worden gezet. Er zijn wel meerdere behandelingen nodig om het effect te behouden.

Bij deze methode behandel je in eerste instantie alleen de pijn, zonder te kijken naar interne oorzaken. Pijn op zich kost namelijk ook veel energie, dus als de pijn oplost, kan de balans vanzelf herstellen. Maar soms is in een later stadium behandeling van de ‘wortel’ van het probleem alsnog verstandig.

Ben je benieuwd wat acupunctuur voor jouw pijnklachten kan betekenen?

In mijn praktijk werk ik volgens de principes van de Traditionele Chinese Geneeskunde, waarbij ik zowel lokaal behandel als de onderliggende oorzaak van de klacht aanpak. Indien nodig maak ik gebruik van moxa om de doorstroming van Qi (‘energie’) en bloed te bevorderen. Voor pijnklachten aan de ledematen – van vingers tot schouders en van tenen tot heupen – kan ik ervoor kiezen de Dr. Tan Balans Methode toe te passen. Zoals hierboven uitgelegd, is dit een effectieve en gespecialiseerde behandelvorm. Hiervoor heb ik een nascholing gevolgd.

Ervaar zelf de kracht van acupunctuur – maak gerust een afspraak bij pijnklachten.

Referenties

https://www.pijn.nl/behandelin...

Martini, FH en Bartholomew, EF (2020) Anatomie en fysiologie – een inleiding. Zesde editie. Pearson Benelux Bv.

Merck Manual (2005) Medisch handboek. Tweede editie. Bohn Stafleu van Loghum, Houten/Antwerpen

Nascholing ‘Effectief pijn behandelen met Acupunctuur – deel 1’ (Dr Tan’s Balance Method), 17-18 februari 2024, Kris Oosting, Academie Qing-Bai, Amersfoort

Nascholing ‘Directe moxa’, 12 januari 2025, Joyce Vlaarkamp, Zen Shiatsu, Amsterdam